This time a post in Dutch, as it’s about Dutch stuff: something political you don’t want to understand if you’re not Dutch. I promise.
Het is natuurlijk niet aan mij. En ze bellen mij ook niet. Ze zien me aankomen. Maar toch… als Arib je zou bellen: hoe zou je de crisis in Den Haag dan te lijf gaan? Ik kies voor 5 uitgangspunten:
- Tijd heelt wonden, haast laat ze etteren.
Dus laat los dat er een snelle oplossing voor de crisis moet komen, “want corona”. Belast het demissionair kabinet met een langere periode van doorregeren, want gehaast doen alsof je het vertrouwen herstelt leidt binnen enkele maanden tot een veel diepere crisis en alsnog een stembusgang.
- Geen transparantie
Een verkenner moet kunnen verkennen. Met intense nieuwsgierigheid alle 17 gesprekspartners tegemoet treden. Ook als die het over Omtzigt of een andere collega willen hebben. Dat is verkennen. En dat doen we achter gesloten deuren, zodat iedereen open kan praten. Daar zitten geen notulerende ambtenaren bij: dat is een gesprek onder 4 ogen. En natuurlijk vind ik dat net zo jammer als u: ik ben ook razend nieuwsgierig.
- Een verkenner, die niet uit de politiek komt
Ik hoor iedereen al zeggen: “Dat kan toch niet?” En precies daarom is het logisch. Geen gebaande paden maar een risicovol traject. Waarbij originele invalshoeken worden gekozen, in plaats van gangbare Haagse methodes. De informateur mag straks een geslepen politicus zijn, maar de verkenner moet onbevangen kunnen spitten. “Elke crisis is het geschenk van het lot aan de creatieve mensen”, zei de Oostenrijkse schrijver en journalist Stefan Zweig ooit: zoek een creatieve verkenner, niet een geslepen politicus.
- Bespreken wat niet bespreekbaar is
De verkenner houdt zich niet bezig met de inhoud, maar verkent eerst hoe de toekomstige onderhandelaars in de wedstrijd zitten. Dwingt hen om duidelijk te zijn. Dus niet “om het vertrouwen te winnen zal er heel wat moeten gebeuren”, want daar kunnen we niks mee. Duidelijkheid. “Bent u morgen bereid te onderhandelen met Mark, of niet?”. Lees de lichaamstaal, verkenner: en zodra je ziet dat iemand draait, bedachtzaam formuleert of zucht breek je in, want dan heb je beet. Dáár ontstaat inzicht.
- Trek nog geen conclusies
De verkenner mag wat mij betreft verkennen. Onbevangen vragen stellen, peuteren, doorvragen, luis in de pels zijn, de emoties helder benoemen. Die hoeft niet meteen een conclusie te trekken: die moet verkennen. Een goede scherpe journalist is beter gekwalificeerd dan een ervaren politicus of een partijmonument. De verkenner moet niet werken aan een document met conclusies: die moet inzicht krijgen in wat er écht speelt en wat er kan.
Wie het dan moet doen? Uit het publieke domein schieten mij zomaar een paar namen te binnen. Ik zou Jitske Kramer graag met het handboek Deep Democracy in de hand de kans geven om een even de onderstroom boven te halen. Ik zou Coen Verbraak even bellen, en als die niet kan Sven Kockelman: iemand die doorpeutert tot het pijn gaat doen. Jammer dat Ischa Meijer niet meer beschikbaar is. Feike Sybesma wil vast niet, maar anders zou ik hem zeker carte blanche geven om zijn nuchterheid in te zetten en pragmatisch een handige oplossing te zoeken. En hoe komisch de suggestie voor Rita Verdonck ook is: nee, die niet.
Mark Twain zei: “A lie can travel half way around the world while the truth is putting on its shoes”. Dat die leugen snel ging hebben we gezien. Maar in de komende verkenning mag niemand daar meer over praten. Mag het niet meer gaan over het verleden, maar over hoe het land er morgen en daarna uit moet gaan zien.
Als jullie er niet uitkomen denk ik graag nog even mee!