De Finse premier Sipilä noemt het besluit om de Grieken opnieuw noodsteun te verlenen vanmorgen een stap in de goede richting. Sipilä voegt daar echter direct aan toe dat de Finnen streng zullen beoordelen of de Grieken de afspraken voldoende naleven om in aanmerking te komen voor het beoogde financieringsprogramma (ESM). Hij kan rekenen op gemor in eigen land, want veel ‘Ware Finnen’ hebben moeite met nog meer steun aan ‘die onbetrouwbare Grieken’.

Zo dicht als de vlaggen van Griekenland en Finland tegen elkaar aan liggen, zo verschillend zijn hun culturen. Een heetgebakerde chaotische Griekse kan er doorgaans vast in kan slagen om een kalme, ontspannen Fin te charmeren. Zodra deze laatste echter de knop omzet en aan het werk gaat, blijkt hij een doortastende professional die vriendelijk maar zeer beslist op zijn doel af gaat. Breedvoerige discussie leidt dan alleen maar af. Alexander Stubb, de Finse minister van Financiën, zwijgt terwijl anderen spreken. Om incidenteel – als de anderen even stil zijn – in rake bewoordingen aan te geven waar zijn belangen liggen. Dat gebeurde zaterdagavond, en liet aan duidelijkheid niets te wensen over: “Het is genoeg!”

Deze zet kwam zelfs voor de doorwinterde Griekse onderhandelaars onverwacht. Tsipras ontpopte zich de afgelopen weken als een geraffineerd onderhandelaar. Op cruciale momenten toverde hij een nieuwe onderhandeltactiek uit de hoge hoed. Raadpleging van een derde partij met macht (het volk, in een referendum), wisselen van onderhandelaars (de opoffering van Varoufakis), oude Griekse wijn uit nieuwe zakken (een voorstel verwerpen, en dat later vrijwel ongewijzigd weer indienen) en verdeel en heers (de verschillende insteek van Frankrijk en Duitsland uitspelen): al deze meesterzetten hadden hun effect.

De Griekse en Finse cultuur zijn tegenpolen op veel culturele dimensies, en vanuit die optiek is wat gebeurde eenvoudig te duiden. In onderstaande figuur zijn op 4 culturele dimensies (bron: Culture Map, by Erin Meyer) de scores van Finland en Griekenland weergegeven: de eenheid waarin beslissingen worden genomen, de vorm van vertrouwen tussen mensen, de manier van omgaan met tijd en deadlines, en de manier van anderen overtuigen. Vier aspecten van cultuur waarin het Noordelijke Finland en het Zuidelijke Griekenland als dag en nacht in verschillen. En dat zagen we deze week. In zeer duidelijke en niet-diplomatieke bewoordingen gaven de Finnen aan dat Griekenland een onbetrouwbare partner is gebleken: ze komen hun afspraken niet na. De Griek heeft een ander perspectief: vertrouwen is iets puur persoonlijks, en als vertrouwen er eenmaal is en je bent binnen het collectief een gelijkwaardige partner, dan help je elkaar in moeilijke tijden. Zo niet de Fin, die een relatie die niet betrouwbaar blijkt zonder scrupules (en overbodige woorden) laat vallen.

De ‘onbetrouwbaarheid’ van de Griek is bewezen met de tijd-dimensie: voor een Fin is een deadline een deadline. Voor een Griek is een deadline een streven, waar je voor gaat tenzij… er andere ontwikkelingen zijn die om aandacht vragen. De feiten laten zien dat de flexibele Griek volstrekt onbetrouwbaar is, aldus de praktische en pragmatische Fin. Op hetzelfde moment vraagt de Griek zich af waar het principe van Europese eenheid en solidariteit is gebleven: juist als je het moeilijk hebt dienen de rangen zich te sluiten en sta je gezamenlijk op tegen de buitenwereld.

Alexander Stubb, de Finse minister van Financiën was zaterdag opvallend stil. Finnen gebruiken die rustgevende stilte om moeilijke kwesties in detail te overdenken. Stubb dacht aan de binnenlandse politiek, die hem weerhield om in te stemmen met maatregelen om Griekenland binnen de euro te houden. De Finse Partij is tegen nieuwe leningen aan Griekenland en zij dreigt als coalitiepartner het Finse kabinet te laten vallen. De op consensus beluste Finnen houden de coalitie graag bijeen, maar zijn ook graag duidelijk richting externe partijen aan de onderhandeltafel. En dus waren er glasheldere tweets van Stubb de afgelopen dagen: “Greece is being given exactly two choices. It’s a rather black-and-white choice.” En al eerder gaf hij in rake bewordingen aan waar hij stond: “As Finland’s prime minister, I have only one thing in mind: that is the interests of Finland.”

Met het deze ochtend bereikte akkoord is duidelijk geworden dat de Griekse onderhandeltactiek van de afgelopen weken zeer effectief is gebleken: het maximaal haalbare binnen Europa is meer dan bereikt. Ook al staan coalities in verschillende landen op scherp, Griekenland blijft een partner binnen de EU en de monetaire steun die is uitonderhandeld is met ruim 80 miljard ongekend hoog. Tsipras kan met opgeheven hoofd terug naar Athene. De Finnen hebben in de beslissende fase van het drama een hoofdrol gespeeld, waardoor ook Stubb zijn coalitie bijeen kan houden. En Hollande en Merkel hoeven niet de geschiedenisboeken in als degenen die Europa vormden en weer uiteen lieten spatten. Nog niet.